Archive - Ака 2017 - Çамрăксен хаçачĕ

Витĕр касакан çиллĕ Кызылорда, хĕвеллĕ Туркестанпа танлаштарсан, самаях сивĕ тăрăхра вырнаçнă. Урамра уяв пуçланасса кĕтсе шăнса хытрăмăр. Хула варринче лартнă юртăсем тавра халăх татти-сыпписĕр хĕвĕшет те хĕвĕшет. Кашни юрта çумĕнче кавир сарнă, пĕчĕк сценăсем çинче вырăнти юрăçсем тăван халăх юррисене шăрантарчĕç, уява килнисем сĕтелсем çинчи апат-çимĕçе тÿлевсĕрех çирĕç. Циркачсем канат тăрăх утрĕç, каччăсемпе арçынсем кавир çинче кĕрешрĕç, ачасене лашапа тата тĕвепе ярăнтарчĕç. Уява айккинчен пăхса тăма питĕ интереслĕ. Пĕлĕшĕсемпе тĕл пулсан ыталанаççĕ, чуп тăваççĕ, темĕн çинчен хĕрсех калаçаççĕ. Кызылорда хулин мэрĕ Нурлыбек Налибаев уява уçма килнине пĕлтерсен халăх тÿрех шăпланчĕ.

Патăрьел районĕнчи Упамсара пурăнакан Белковсен кил картишне кĕрсен чăхсем пĕр вĕçĕм кăтиклетрĕç, хушăран ĕнесем сасă пачĕç. Тÿрех ăнлантăм: çемье выльăх-чĕрлĕх нумай тытать. Çакна кил умĕнче ларакан техника та çирĕплетрĕ. Вăрманлă тăрăхра пурăннă май Ольгăпа Леонид çулла утă нумай хатĕрлеççĕ.

Ункă юхан шыв хĕррине ĕне çитерме пынă ачасем унталла-кунталла чупнă, вылянă, тăмран икерчĕ «пĕçернĕ». Унччен те пулман — пĕри пĕчĕк Галинăран: «Кулак, кулак!» — тесе кулнă. Хальччен тус-юлташĕ ăна хăйĕнчен нихăçан та уйăрман, кÿрентермен.

Çынсем тавралăха вараланăшăн пăшăрханать

Пире хăратаймастăр!

Икĕ университет килĕштерсе ĕçлĕ

Кĕçĕн ачи икĕ уйăхра чухне ĕçе тухнă

Пулас ашшĕ-амăшĕн генотипне пĕлмелле

«Читлĕхри шăпчăк юрламасть»

Ачисем, ял-йыш йывăрлăхра хуçăлма паман

Таксист хĕре вăрласа кĕнĕ

Салам, хĕвеллĕ Казахстан!

Машинăсен йышĕ çулленех ÿсет, хула урамĕсемпе вăшт та вăшт чупаççĕ. Заводсемпе фабрикăсем çăра тĕтĕм кăлараççĕ… Çакă тавралăха сиен кÿнине шкултах вĕрентеççĕ. Хăш-пĕр çын çут çанталăк çине алă сулать: вăрмана, ытти вырăна канма кайсан хăйсем хыççăн çÿп-çап хăвараççĕ, тавралăха илемсĕрлетеççĕ. Таса чунлă çын та нумай. Вĕсем кунашкал нĕрсĕр ÿкерчĕке курсан нимĕн пулман пек иртсе каяймаççĕ. Çавсемех экологи акцийĕсене хастар хутшăнаççĕ, этем çут çанталăка сиен кÿнĕ вырăнсене тасатассишĕн тăрăшаççĕ. Шупашкарти 5-мĕш гимназире 11-мĕш класра ăс пухакан Андрей Ровинюка та тавралăхри тасамарлăх пăшăрхантарать. 18-ти каччă ача чухнех çут çанталăка упрамаллине лайăх ăнланнă. Пĕлтĕр вăл Чăваш Енри икĕ пĕчĕк юхан шыва тĕпчесе проект хатĕрленĕ, ăна Раççей шайĕнче хÿтĕлесе мала тухнă.

«Эпир террора хирĕç!», «Терроризмсăр Раççей», «Пире хăратаймастăр!» Ака уйăхĕн 8-мĕшĕнче çакнашкал сăмахсем çырнă плакатсемпе халăх Шупашкарти Республика тÿремне пухăнчĕ. ЧР Правительствин, общество пĕрлешĕвĕсемпе ĕç коллективĕсен представителĕсем, шкул ачисемпе студентсем… — «Террора хирĕç — пĕрле!» акцие 7 пине яхăн çын хутшăнчĕ. Ăна ака уйăхĕн 3-мĕшĕнче Санкт-Петербургри терактра вилнĕ çынсене асăнса йĕркеленĕ. Кунашкал акци Раççейри мĕн пур регионта иртнĕ.

Бизнеса - хăтлă условисем

Ака уйăхĕн 6-мĕшĕнче ЧР Правительство çуртĕнче иртнĕ федерацин Атăлçи округĕнчи регионсен прокуратура ĕçченĕсен семинарĕнче бизнеса аталанмалли тата ĕçлемелли хăтлă условисемпе тивĕçтерессипе çыхăннă ыйтăва сÿтсе явнă. Канашлăва РФ Генпрокурорĕн заместителĕ Сергей Зайцев ертсе пынă.

Чăваш Енре пултаруллă вĕрентекен нумай. Вĕсем шкулта ачасене пĕлÿ параççĕ çеç мар, ахаль чухне те сĕнÿ-канашпа пулăшаççĕ. Шăпăрлансене пурнăçăн анлă çулĕ çине кăларассишĕн тăрăшакан педагогпа паллаштарас килет. Патăрьел районĕнчи Нăрваш Шăхаль ялĕнче пурăнакан Алевтина Ефимова çамрăк специалист пулсан та район тата республика шайĕнче иртнĕ конкурссенче палăрма ĕлкĕрнĕ. Çавăнпах унăн портфолио тулли Тав хучĕ. 2009 çулта Алевтина Владимировна республика шайĕнчи «Чи лайăх класс ертÿçи» конкурса хутшăннă.

Мĕн вăл — сайра тĕл пулакан чир? 100 пин çынран 10-шĕ унпа нушаланма пултарать. Чылай чухне ку генетика чирĕпе çыхăннă. Темиçе çул каялла çак амак пирки ашшĕ-амăшĕ çеç пĕлнĕ. Халĕ вара вĕсене пулăшас тĕллевпе ырă кăмăллăх фончĕсем йĕркеленеççĕ, ахаль çынсем те йывăрлăхра алă параççĕ.

Мăнкун çывхарнине шута илсе çынсене чун тĕлĕшĕнчен аталантарас енĕпе ĕçлекенсем — Канаш тата Тăвай епархине ертсе пыракан Стефан Владыка, Чăваш Енри тĕрмесенчи чиркÿсемшĕн яваплă Алексей Павлов протоиерей тата 6-мĕш округ благочиннăйĕ Иоанн Николаев иерей — Куславккари хĕрарăмсен 5-мĕш юсанмалли колонийĕнче пулчĕç, литурги ирттерчĕç. Кунти Турă Амăшĕн Владимирти сăнне асăнса лартнă чиркĕве айăпа кĕнĕ хĕрарăмсем нумаййăн çÿреççĕ. Хальхинче те вĕсем службăна чылаййăн хутшăнчĕç.