Атте-анне çурчĕ ялăн айлăмлă урамĕнче. Çĕнĕ çурт тăвас тесен унти шыв сийĕ мĕн тарăнăшĕнчине пĕлмелле теççĕ тата çурт лартма ирĕк илмелле, проектне хатĕрлемелле иккен, ăна ăçта параççĕ?
Виктор ГРАЧЕВ.
Элĕк районĕ.
Тăпрари шыв сийĕ мĕн тарăнăшĕнче пулни çурт-йĕр тăвас ĕçре пысăк пĕлтерĕшлĕ. Нÿхреп, çăл пусси, тĕпсакай чавма, çурт никĕсне яма шыв сийĕн тарăнăшне тĕрĕс палăртмалла.
Кашнинех пахчара çĕрулми çитĕнет. Ăна мĕнле çитĕнтермелли, пăхмалли пирки йăлтах пĕлетпĕр пек. Анчах опытлă агрономсемпе калаçнă майăн çак пахчаçимĕçе туса илессинче эпир пĕлмен вăрттăнлăхсем пайтах иккенне ăнланатăн.
Унччен, 20-30 çул каярах, çĕрулмине çу уйăхĕнчи Çĕнтерÿ уявĕсем тĕлнелле лартатчĕç. Халĕ вара ытларах çу уйăхĕн 1-мĕшĕнчи уяв кунĕсенче лартма тăрăшаççĕ. Çакăн лайăх енĕ — çĕрулми тăпрари нÿрĕкпе лайăхрах аталанса юлать. Япăхрах енĕ — вăл хăвăртрах пулса çитет, ăна иртерех пуçтарса илсе упрама хумалла. Вăрах выртакан улман вара хăйĕн кăлтăкĕсем пур.
Шкулсем çĕнĕ вĕренÿ çулне хатĕр-и? Пурте хатĕр теме çук-ха, анчах чылайăшĕ юсав ĕçĕсене вĕçленĕ.
Комсомольски районĕнчи Çĕнĕ Мăрат шкулĕ те авăн уйăхĕн пĕрремĕшне чăтăмсăррăн кĕтет. Ачасене савăнтармалли тĕп хыпар — шкул çуртĕнче çĕнĕ туалетсем туни, унччен вĕсем шкул картишĕнче кăна пулнă.
— Чăн та ку ĕç вĕçленмен-ха, анчах ачасене шкула йышăниччен пĕтĕмпех хатĕр пулĕ, — ăнлантарчĕ шкул директорĕ Альберт Соломонович Борисов.
Каç пуларахпа, хĕвел анас чухне, кăнтăртан кăваккăн-шуррăн курăнса катрамланнă çумăр пĕлĕчĕсем тухрĕç. Çакна пула Марина, тем пек шыва кĕрес килсен те, пĕве хĕррине кайма шухăшламарĕ. Вара çурт çумĕнчи сак çине пырса ларчĕ. Çумăр пĕлĕчĕсене сăнама тытăнчĕ. Акă, çиçĕм çиçрĕ. Майĕпен аслати кăлтăртатса иртрĕ.
Çуллахи вăхăтсене Артем Каторгин мĕншĕн юратать-ха? Шкул çулне çитменскер вĕренÿрен канать теме çук. Анчах çуллахи хаваслăх, телейлĕ кунсем унăн чунне те тыткăнлаççĕ. Юлташсемпе кунĕпех пытанмалла та, вăрçăлла та выляма май пур-çке. Сăмахран, тул çутăлнă-çутăлман Артем кÿрше каçать те: «Настя, тух выляма!» — тесе автансемпе ăмăртмаллах кăшкăрать. Хĕрачан та ыйхи ирех вĕçет. Эх, вылять вара хăйăр купи çинче икĕ тус. Артемăн тĕрлĕрен машина-трактор нумай çав, пĕрне те ахаль лартас килмест.
Салтак амăшĕсем... Вăрçă вăхăтĕнче ывăлĕсене хĕрÿ вут-çулăм хирне куççуль витĕр ăсатнă вĕсем. Тăван тăрăха ырă-сывă таврăнса çемье çавăрма пил панă. Шел, пурин те шăписем пĕр пек килсе тухайман, вăрçă хирĕнче куçĕсене ĕмĕрлĕхех хупнă салтаксен тăван киле çитсе амăшĕсене ыталама тÿр килеймен...
СУРСКИЙ РУБЕЖСКИЙ
Чăвашла верси
Русская версия
