Archive - Чÿк 2016

Жимолость — пирĕн тăрăхра чи малтан çимĕç паракан тĕм. Пахчара редискăпа сухансăр, çамрăк салатсăр пуçне нимĕн те пулса ĕлкĕреймен-ха, çăка чечекĕ те çурăлайман, жимолость вара çимĕç пама ĕлкĕрет. Çĕртме уйăхĕн çурринчех пиçсе çитеççĕ унăн çырлисем. Рационта чĕрĕ паха апат сахал чухне çемçе кăвак çырласен илĕртÿлĕхĕ пурах. Жимолость хăйне валли нумай вырăн та ыйтмасть. Улма йывăçĕсен айккипе, карта çуммипе, чĕрĕ хÿме вырăнне те лартма пулать ăна.

Пăрăç — хĕрлĕ хаяр пăрăç пирĕн тăрăхра та аванах çитĕнет. Вăл 60 см çÿллĕш, тăсмака çулçăллă. Çимĕçĕ тутлă пăрăçран тăсмакрах, çинçерех. Хальхи вăхăтра икĕ пин ытла сорт кăларнă. Вĕсем çимĕç формипе, тĕсĕпе, хĕртÿлĕхĕпе уйрăлса тăраççĕ. Апат-çимĕç хатĕрленĕ чухне пăрăçсăр май килмест. Пулă, аш-пăш, пахчаçимĕç тăварлама, маринадлама, пăшăхлама, пĕçерме кирлĕ вăл.

Хаяр хĕрлĕ пăрăçа пиçсе çитнĕ çимĕçрен хатĕрлеççĕ. Ăна татса пуçтараççĕ, типĕтеççĕ, вăрринчен, тунинчен уйăрса авăртаççĕ. Пăрăç мĕншĕн чĕпĕтет? Капсаицин текен вещество «айăплă» çакăншăн.

Çулсеренех ÿсен-тăрана хĕле хатĕрлемелли пирки калаçатпăр. Пурпĕрех «хăçан, мĕнле, мĕнпе витмелле?» ыйтусем чылай килеççĕ.

Малтанах çакна асăрхаттарса хăвармалла. Пахчара ăçта, мĕнле сортсем ÿснине ятарлă блокнота паллă тумалла. Çакă пахчаçăна хăш сортсем сивве тÿсĕмлĕ, лайăх хĕл каçнине, малашне вĕсене мĕнле пăхмаллине палăртма пулăшĕ. Çакна улма-çырла тĕмĕсемпе çеç мар, пĕр çул ÿсекен ÿсен-тăранпа та йăлана кĕртмелле. Блокнотра вăл е ку пахчаçимĕç тухăçлăхĕ, хăйнеевĕрлĕхĕ пирки çырса хуни малашне хăвăра килĕшнĕ сорта суйлама пулăшĕ.

ÇИМĔÇ ТЕ ТАСАТАТЬ

ПАНУЛМИ ÇИЕС КИЛСЕН

ТУТЛĂ, АНЧАХ УСĂЛЛĂ МАР

АХАЛЬТЕН МУХТАМАÇÇĔ

Хăш-пĕр çимĕç пыршăлăха тĕрĕс мар апатланнипе е кирлĕ пек пурнăç йĕрки тытса пыманнипе темиçе уйăхра пухăннă каяшсенчен тасатма пултарать.

Чи малтанах вĕсем — ÿсен-тăран клетчаткиллĕ çимĕçсем. Çак шута пахча çимĕç, ешĕл, пăрçа йышшисем, тĕшĕллисем, типĕ улма-çырла, мăйăр, хывăхран е шулфтра авăртнă çăнăхран пĕçернĕ çăкăр кĕреççĕ. Ÿсен-тăран клетчаткин апат чĕлкемĕсем пыршăлăха щетка пекех тасатаççĕ.

Панулми кама усăллă, ăна хуппипех е унсăр çимелле? Çак çимĕç пирки сиксе тухнă ыйтусене С.Сметанина диетолог хуравлать.

Арçынсем юратакан хăш-пĕр çимĕç ар хăвачĕшĕн япăх. Вĕсем мĕнле витĕм кÿреççĕ-ха?

Кофеин

Вăл тестостерон, çавна май ар шĕвекĕ, туса кăларма чăрмантарать. Анчах кофеин организмран хăвăрт тухать. Çавăнпа кунне пĕр чашăк паха кофе ĕçме юрать. Ирĕлекен /растворимый/ кофе андрогенсем /арçын гормонĕсем/ туса кăларас ĕçе вăйсăрлатать.

Майонез

Кĕлетке виçине чакарма ĕмĕтленекен çынсенчен темĕнле тăрăшсан та начарланайманни пирки час-часах илтме тивет. Ку рациона улăштарни кăна çителĕксĕр пулнипе, ăна гормонсемпе шайлашуллă йĕркелемеллипе çыхăннă. Енчен те организмра уйрăм гормон çителĕксĕр пулсан ăна туса кăларассине лайăхлатмалла. Çак ĕçе мĕнле тытăнмалли çинчен Д.Балясова диетолог сĕнĕвĕсене вуласа пĕлме пулать.

Специалистсем çирĕплетнĕ тăрăх, чĕрепе юн тымарĕсене пулăшма кунне 5-7 аçтăрхан мăйăрĕ çимелле. Вăл иммунитета тата арçынсен ар хăватне ÿстерет, ытти чиртен те усăллă.

Указ Главы Чувашской Республики от 11 ноября 2016 года № 165 «О признании утратившими силу некоторых указов Главы Чувашской Республики».

Указ Главы Чувашской Республики от 14 ноября 2016 года № 166 «О награждении государственными наградами Чувашской Республики».