Archive - Нарăс 2016

"Ши! кайрăм, пи! кайрăм... Тупсăмĕ мĕн-ши?" - тесен çитĕннĕ кашни çынах тĕрĕс хуравлать: хăмла. Мĕншĕн тесен ача чухне пурте тенĕ пекех татса курнă ăна. Тупмалли юмаха лайăх астуса юлнă. Хальхи ачасем пĕлмесен те пултараççĕ.

Ĕлĕкех чăваш халăхĕ йывăр ĕç хыççăн пĕрле пухăнса сăмах çăмхи сÿтнĕ май чуна уçма кăпăклă сăра ĕçнĕ. Пахча кĕтессинчи 4-5 вăрăм шалчана асăрханах ĕнтĕ. Çу каçипе симĕс тумпа витĕнеççĕ. Кĕр енне тулса çитнĕ курланкисем лайăх палăраççĕ.

Уявра-мĕнре саламланă чухне те, ахаль чух ыррине калас тесен те çынна чи малтан сывлăх сунатпăр. Чăнах та, сывлăхран хакли çук. Сывлăх çирĕплĕхĕ вара, паллă, сиплев учрежденийĕсем кÿрекен медицина пулăшăвĕн пахалăхĕнчен, шурă халатлă çынсем хăйсен тивĕçне тÿрĕ кăмăлпа пурнăçланинчен нумай килет.

Чăваш Енри паллă критикпа, литературоведпа, филологи ăслăлăхĕсен докторĕпе, профессорпа, ЧР Патшалăх премийĕн лауреачĕпе, РФ професси енĕпе аслă вĕрентĕвĕн хисеплĕ ĕçченĕпе Юрий Артемьевпа тĕл пулса калаçма пысăк сăлтав пулчĕ. Кăрлачăн 30-мĕшĕнче вăл 75 çул тултарчĕ.

- Юрий Михайлович, эсир - Сиккасси ывăлĕ. Канаш районĕнчи Сиккасси ялĕ пирки «культура утравĕ» теме те пулать. Эсир çак шухăшпа килĕшетĕр-и?

Меценат сăмахпа эпир анлă усă куратпăр. Вăл мĕнпе çыхăннине те чухлатпăр: наукăна, искусствăна аталантарма хăйĕн ирĕкĕпе укçа парса пулăшакан çын.

Шупашкар хĕрринчен Атăлăн сылтăм çыранĕпе хĕвеланăçнелле тăсăлакан вăрман Чулхула облаçĕпе Чăваш Ен чиккинех çитет. Тĕп хулапа Завражнăй хушшинче вăл анлă мар.

Çав саларан сарăлса Шупашкар тавра, В.И.Чапаев ячĕллĕ завод хыçĕпе, Хыркасси-Кÿкеç автотрасса патне тухать. Атăлтан инçе мар Питтикасси, Кипечкасси, Шупашкаркасси, /Шупашкар районĕ/, Катькас /Муркаш районĕ/ ялĕсен тĕлĕнче федерацин М-7 автоçулне çити тăсăлать.

Хăшпĕр çыннăн кăмăлне пĕрре курсах пĕлме пулать. Ăшă сăн-питлĕ, тараватлă, хаваслă, кирек кама та хавхалану кÿрекен йăл кулăллă... Ку сăмахсем йăлтах Вăрмар районĕнчи Патти ялĕнче пурăнакан Елизавета Галкина пирки. 93 çулти Елизавета Петровнăна Чупай ял тăрăхĕнчи чи ватă çын тесе калаймăн та.

Раççей естествознани академийĕн / РЕА/ президиумĕн 2015 çулхи раштав уйăхĕн 22-мĕшĕнчи йышăнăвĕпе килĕшÿллĕн Чăваш патшалăх ял хуçалăх академийĕн биотехнологийĕпе агрономи кафедрин доцентне Клим Данилова Альфред Нобель ячĕллĕ медальпе чысланă.

Сĕнтĕрвăрри районĕнчи Шуршăл ялне пырса кĕмессерен икĕ туйăм тыткăнне лекетĕп. Пĕри - çак тăрăхра чăвашсене тĕнчипе чапа кăларнă мухтавлă ентешĕмĕрпе Андриян Николаевпа мăнаçланни. Тепри - республика çыннисемшĕн Мекка евĕр пулмалли хутлăх, хăйĕн ĕмĕрĕнче таçти кĕтесрен те хăнасене йышăннăскер, чăвашсен ытти нумай ялĕнчен нимĕнпех те уйрăлса тăманнинчен тĕлĕнни. Кунта пурăнакансем сăпайлăхĕпе, тараватлăхĕпе, тăван кĕтесе чунтан юратнипе вара чăннипех те уйрăлса тăнине пĕрре мар сиснĕ.

Нумаях пулмасть Чăваш кĕнеке издательствинче вулакансем тахçанах кĕтнĕ «Вырăсла-чăвашла калаçу кĕнеки» кăларăм пичетленсе тухрĕ. Кĕнеке тытăмĕпе тĕллевĕсем çинчен унăн авторĕ М.И.Скворцов профессор каласа пачĕ.

Раççей çыннисем Интернетра хăрушă террор пропагандин 3700 тъслъхне тупма пулăшнă

Сыхă граждансем Общество палати тата Демократин çивĕч ыйтăвĕсене тĕпчекен фонд йĕркеленĕ мониторинга хутшăнса Сирипе Ирак территорийĕсен пĕр пайне оккупациленĕ организацисемпе этнос ушкăнĕсем нацисен хушшинчи тăшманлăха, террора пропагандăлани çинчен 3,7 пине яхăн заявлени çырса панă. Тискер пропагандăна çул паракан 380 Интернет-ресурс списокне нумаях пулмасть вĕсем прокуратурăна панă.