Archive - Пуш 2017 - Çамрăксен хаçачĕ

Шăпа пĕрисене асар-писер çил-тăман евĕр туллать, теприсене çутă та тумхахсăр ăраскал пиллет. Хĕрлĕ Чутай районĕнчи Атнар ялĕнче пурăнакан 95 çулти Анисия Яковлевăн пилĕкне пурнăç пĕкĕ пек авнă. Çамрăк чухне Анисия Степановна хурăн пек яштака пÿ-силлĕ пулнă, унра вăй-хăват тапса тăнă, аллинче кирек мĕнле ĕç те вĕренĕ. Тăхăр теçетке çула хыçа хăварнă кинемее иртнине аса илме çăмăл пулмарĕ. Унăн вăхăта парăнман çивĕч ăс-тăнĕнчен, ырă кăмăлĕнчен тĕлĕнтĕм.  Малалла вулас...

Ывăлĕ-хĕрĕ ашшĕ-амăшне пы-тарнă-пытарман унăн кил-çуртне пайлама тытăнни час-часах тĕл пулать. Эпир çырса кăтартакан тĕслĕхре 6 ача амăшĕ пурăнать-ха. Вăл Тăван çĕршывăн Аслă вăрçин участникĕ, салтакăн тăлăх арăмĕ пулнă май çурт-йĕр условийĕсене лайăхлатмашкăн патшалăхран сертификат тивĕçнĕ. Анчах ывăлĕ çав пурлăхпа хăй пĕлнĕ пек хуçаланнă.

Кам ытларах чупать — çавна

«Мăшăрăм Зоя, тек те çырайрăп, те çук, мана ан кĕт. Тен, телейÿ питĕ пысăк пулсан мĕнле пулĕ, çавăнпа та эпĕ сана каласшăн: малалла хăв пуç тĕлĕшĕн пурăн. Ырă кунсем çитеççĕ, эпĕр пĕтсен, вăл шутран эсĕ те, ырă курăн. Качча тухма шутласан тух, анчах манăн хĕре нихăçан та ан пăрах, ун ашшĕ тăшманпа çапăçса……… Аннепе Марьене ан пĕлтер, ман малалла чĕрĕ юлма май çук. Тен, амансан анчах тăрса юлăп, çавăнпа та чĕрĕ тесе ан шутлăр. Сывă пурăнăр манран кайран.

«Ача-пăча ÿстересси вутра çуннă пек», — тенĕ ваттисем. Çут тĕнчене килнĕ пĕчĕк чун малтан йĕрсе канăçсăрланать, пысăкланнăçемĕн хуйхи хушăнса пырать. Шупашкар районĕнче Çатракассинче пурăнакан Татьяна Федорова пилĕк ачана кун çути парнеленĕ. Тĕлĕнмелле те, пĕри те çĕрле канăçсăрланса унăн ыйхине татман. «Ыйхăсăр каç мĕнне пĕлместĕп эпĕ», — терĕ вăл.

Кил ăшшин управçи Елчĕк районĕнчи Вырăскасси ялĕнче çуралнă. Шăпа мăшăра Шупашкар районне илсе çитернĕ.

Мĕнрен пуçлам-ши? Эпир 5-мĕш класранпа пĕр шкулта вĕренеттĕмĕр, анчах та ăна 11-мĕш класра кăна асăрхарăм. Пĕррехинче шкула юлса çитрĕм. Картлашкасемпе чупса хăпарнă чухне хĕрлĕ-сарă футболка асăрхарăм, ăна тăхăннă каччă çине пăхрăм та вăл: «Салам!» — терĕ. Пĕр-пĕрне паллатпăр-ха, анчах ăна ятран пĕлместĕп.

Нарăс уйăхĕн 17-мĕшĕ — Раççейре студентсен отрячĕсен кунĕ. РФ Президенчĕн Владимир Путинăн 2015 çулта алă пуснă указĕпе килĕшÿллĕн, ăна кăçалхипе иккĕмĕш хут уявланă. Çак юхăм ĕç-хĕлне Чăваш Енри хĕр-упраçпа яш-кĕрĕм те хастар хутшăнать.

Николай ТЕВЕТКЕЛ, ЧР искусствăсен тава тивĕçлĕ деятелĕ, поэт, прозаик, драматург:

— «Çамрăксен хаçачĕ» пурнăçпа тан утать. Кăларăмра тĕрлĕ тематикăна çутатаççĕ: лайăх пулăмсене те, çивĕч ыйтусене те. Унта çамрăксен трагедийĕ те пур, вĕсен ăнăçăвĕсем пирки те вуласа пĕлме пулать. Манăн шухăшпа, «Çамрăксен хаçачĕ» Чăваш Республикинче — чи вăйлă хаçат. Унта çĕнĕ авторсен сăвă-калавĕпе, пьесипе паллашма пулать. Вĕсем хăйсен хайлавĕсенче писательсем хальччен хускатман ыйтусене çыраççĕ. Кăларăмра çамрăксен хутшăнăвне те татса параççĕ. «Çамрăксен хаçатĕнче» мана йăлтах килĕшет, унăн кашни номернех вулатăп. Пĕр сăмахпа, кăларăм пурнăçăн тĕрлĕ енне çутатать.