Муркаш районĕнчи Ваçкассинчи Гельмас Иванов 1934 çулта çуралнă. Пурнăç урапи пĕр чарăнмасăр малалла шăвать. Сисмесĕрех Кĕлик мучи 84 çула çитрĕ. Мăшăрĕпе Галина Ионовнăпа 9 ача çуратса ÿстернĕ. Шел, кĕçĕн ывăлĕн ĕмĕрĕ кĕске пулчĕ. Пурнăçран 12 çул каяллах уйрăлчĕ. Хальхи вăхăтра Ивановсен сакăр ывăлĕ-хĕрĕсĕр пуçне вунă мăнукпа сакăр кĕçĕн мăнук.
Революци хыççăн нумай та вăхăт иртмен, Граждан вăрçи пуçланнă. Çĕршыв каллех йывăрлăха кĕрсе ÿкнĕ. Фабрикăпа заводсем ĕçлемен, хыснана налук сахал пуçтарăннă. Шуррисемпе çапăçма вара укçа нумай кирлĕ пулнă. Большевиксем çивĕч ыйтăва татса памашкăн налук ытларах сăптăрма тытăннă. Ялта тар кăларса ĕçлекен, лайăхрах пурăнакан çемьесене уйрăмах йывăр тивнĕ. Вĕсемшĕн налук /чрезвычайлă революци налукĕ. — Авт./ палăрмаллах ÿснĕ. Çил арманĕ тытакансене кулаксен шутне кĕртнĕ. Сăмах май, Исетерккĕ ялĕнче 7 çемьен çил арманĕ пулнă.
«Эпир, вăрçă ачисем, çултан-çул сахалланса пыратпăр. Ара, пирĕн пурнăç йывăр саманара иртрĕ-çке. Хам та çак çула çитессе шухăшламан», — калаçăва пуçларĕ Муркаш районĕнчи Исетерккĕ ялĕнче кун кунлакан Мария Викторова.
Ĕлĕкрех лайăх пурăнакансене, хулари предприяти хуçисене «кулак», «эксплуататор» тесе Çĕпĕре тыта-ты¬та янă. Пурлăхне туртса илнĕ хыççăн нумай та вăхăт иртмен, çĕршывра промышленноç таварĕсем, апат-çимĕç çителĕксĕрри сисĕнме пуçланă. Çивĕч ыйтăва пухусенче час-часах çĕкленĕ, хĕрÿллĕн сÿтсе явнă. Çакă Чăваш пат¬шалăх архивĕнче упранакан хăш-пĕр документсенче те курăнать.
Çĕршывра колхозсем тума пуçланă тапхăрта çирĕпрех, ыттисенчен лайăхрах пурăнакан хуçалăхсене пĕтерме тытăннă. Вĕсене «кулак» тесе айăпланă. Ку йыша пирĕн тăрăхра тĕрлĕ арман тытакансене, çĕре арендăна илсе усă куракансене, çынна тара тытса ĕçлеттерекенсене тата суту-илӳ тăвакансене кĕртнĕ. Истори архивĕнчи документсем тăрăх пирĕн ялта çеç 12 çын пулнă.
Чăвашла верси
Русская версия
