Archive - 2019 - Хыпар

* Кĕнеке

* Çăлтăртан хĕр пулчĕ

Хветут пиччĕшĕ Микулай хут пĕлменнисен шкулĕнче вĕренет. Паян вăл кĕнеке илсе килнĕ те вулама хăтланса ларать.
— «Хĕ.. . хĕл-ле... ку... мул-кач... ял çывă... çывăхĕн-че пу... пу-рăн-нă», — тет вăл асаплăн, сăмахсене тытăнчăклăн калаçакан çын пек вакласа. Вара урай шăлакан шăллĕне ăнлантарса парать:

Тулли уйăх тÿпене хăпарсан çăлтăрсем патне хăнана кайма шухăшланă. Çăлтăрсен керменĕ анлă тÿпе варринче кăвак шăналăк çинче ялкăшса ларнă. Кунта пин-пин çăлтăрчăк пурăннă. Кăнтăрла вĕсем çывăрнă, каçсерен уя улаха тухнă. Ун чухне кермен алăкĕ пачах хупăнман, шурă, хĕрлĕ, сарă, симĕс, кăвак тĕслисем, пысăкки, пĕчĕкки, вăйли, вăйсăрри, çамрăкки, ватти кермен алăкĕ витĕр унта-кунта вĕçсе çÿренĕ. Хĕр çăлтăрчăксемпе каччă çăлтăрчăксем пĕрре кĕнĕ, тепре тухнă. Пĕрремĕшĕсем вăрăм аркăллă сараппанпа, иккĕмĕшĕсем вăрăм чаппанпа çÿренĕ.

«Тăван Атăл» литература журналĕ Раççейри чи лайăх пилĕк наци пичет кăларăмĕсен йышне кĕнине пĕлсенех чун-чĕрепе çунатланса кайрăм. Çапла, тĕрĕсех, «Тăван Атăл» «Чи лайăх литературăпа ÿнер кăларăмĕ» номинацире çĕнтернĕ текен хыпар Интернетра хăвăрт сарăлчĕ.

Канаша çитнĕ çĕре çумăр çума тытăнчĕ. Автобусран тухакансенчен пĕрисем сунчăк айне чăмрĕç, теприсем хула тăрăх çÿрекен автобус чарăнăвне тапса сикрĕç, виççĕмĕшсем тăрăллă платформăсем айне кайса тăчĕç. Эпĕ автовокзала кĕтĕм: çумăр чарăнасса кунта кĕтсе тăрас терĕм.

Кирилпа 1982 çулхи юпа уйăхĕн 30-мĕшĕнче паллашрăм. Эпир, Мускаври театр институтĕнче Чăваш студийĕнче вĕренекенсем, Итали драматургĕн Эдуардо де Филиппăн «Неаполь — миллионерсен хули» диплом спектакльне институт сцени çинче вылятпăр; хамăр спектакльсене час- часах Мускавра пурăнакан чăвашсене чĕнеттĕмĕр. Хальхинче пирĕн ĕçе курма Чăваш патшалăх университетĕнчен В.П.Станьял чăваш студенчĕсене илсе килнĕ. Спектакль хыççăн вĕсем пирĕн ĕçе сÿтсе яврĕç, унтан пурте Хĕрлĕ площаде çитсе хамăр пурăнакан общежитие таврăнса çавра сĕтел хушшине вырнаçрăмăр.

Виталий Юмарт-Чекушкин сăвăç асăмне

Урамри пĕр йĕкĕт кинемее чарсах тăратрĕ те:
— Санран ыйтса пĕлме юрать-ши? — терĕ.
— Тархасшăн.
— Кала-ха, сĕтел-пукан магазинне мĕнле тупмалла?
— Малтан Гоголь урамĕпе кайăр... Чим, Гоголь камне пĕлетĕн-и эс, çамрăк çыннăм? Вăл — вырăссен аслă çыравçи.
— Гоголь камне эп лайăх пĕлетĕп.
— Унăн «Ревизор» ятлă вилĕмсĕр камитне те манман пулĕ-ха?
— Çук, манман. Та-ак, эппин,малтан Гоголь урамĕпе каймалла... Унтан ăçталла?
— Унтан — сулахаялла, Свердлов урамнелле. Пĕлетĕн-и, Свердлов кам пулнă?

2018 çулта «Асамлă кĕпер» ал çырăвĕ ачасемпе çамрăксем валли чăвашла çырнă произведенисен конкурсĕнче çĕнтернĕ. Кĕнеке çитес вăхăтра Чăваш кĕнеке издательствинче пичетленĕ.
Пулнă, чăн пулнă. Пĕтĕмпех асра. Курса-туйса ÿсни кăна мар, аслисенчен илтни те. Атте-аннен, тус-юлташăн, кÿршĕ-аршăн сăмах-юмахĕ те чунрах. Çут тĕнчене килнипе сăпкара выртни çеç куç умне тухмасть. Ытти…

Тĕнче пысăк. Унта пĕр вăхăтрах темĕн те пулса иртет: савăнмалли те, кулянмалли те, макăрмалли те. Çак тĕрлĕ енлĕ туйăмсене кашни хăйне май чăтса ирттерет. Эпир ытларах çĕнтерÿçе, мала тухакана куратпăр, парăннин, выляса янин ăшĕнче мĕн пулса иртнине тепĕр чух асăрхамастпăр та. Çакăн пек вылявлă туйăм тараси таçта та, уйрăмах ĕçре, спортра, пурлăх шайĕнче сисĕнет. Искусствăра та çавах. Çитĕнÿ туса çĕкленÿллĕ кăмăлпа ĕçлекен çумĕнче тепри, кĕвĕç чунли, тупăнатех çав.